Song thai từ 34 tuần chuyển dạ

1. GIỚI THIỆU

1.1 Định nghĩa

Song thai là sự phát triển 2 thai trong lòng tử cung người mẹ

1.2 Tần suất mắc

- Tỷ lệ song thai chiếm: 1-1,5% tổng số sanh

- Có 2 loại song thai:

+ Song thai dị hợp tử (2 trứng): chiếm 70%

+ Song thai đồng hợp tử (1 trứng): chiếm 30%

1.3 Yếu tố nguy cơ

- Yếu tố chủng tộc: tỷ lệ song thai cao nhất ở Châu Phi, thấp nhất ở Châu Á và trung bình ở người da trắng

- Yếu tố gia đình, di truyền

- Tuổi mẹ cao: đặc biệt tăng cao từ 37 tuổi

- Số lần sanh: những lần sanh sau sẽ có tỷ lệ song thai cao hơn lần sanh đầu

- Thể trạng của mẹ: béo phì và cao có nguy cơ song thai hơn người nhẹ ký và thấp

- Thuốc kích thích rụng trứng

2.1 Triệu chứng cơ năng

- Nghén nhiều: so với thai kỳ lần trước hay so với một thai

- Bụng to nhanh làm sản phụ khó thở do cơ hoành đẩy lên

- Thai máy nhiều

- Phù sớm và nhiều do tử cung chèn ép tuần hoàn hai chi dưới

2.2 Triệu chứng thực thể

- Bề cao tử cung (BCTC) lớn hơn bình thường: đặc biệt trong ba tháng giữa BCTC lớn hơn tuổi thai theo kinh chót (thường lớn hơn 5 cm). BCTC ở thai đủ tháng có thể 35-40 cm.

- Sờ nắn được nhiều phần thai

2. CHẨN ĐOÁN

- Nghe được 2 ổ tim thai cách xa nhau trên 10 cm, tần số chênh lệch trên 10 nhịp/ phút (có thể nghe bằng Doppler 18-20 tuần)

- Cần phân biệt với:

+ Đa thai (>2 thai)

+ Đa ối

+ U xơ tử cung + Khối u phần phụ + Thai to

2.3 Cận lâm sàng

Siêu âm: phân biệt song thai 1 hay 2 ối

3. ĐIỀU TRỊ

3.1 Xử trí trong chuyển dạ

- Nên sanh tại phòng mổ

- Dự phòng băng huyết sau sanh

- Theo dõi monitor cho hai thai

- Nên giảm đau bằng gây tê ngoài màng cứng trường hợp có thể sanh ngã âm đạo

- Trong lúc sanh cần có bác sĩ sản khoa có kinh nghiệm, bác sĩ gây mê hồi sức, bác sĩ nhi khoa và hộ sanh

- Sau khi sanh thai thứ nhất, cần xác đinh ngôi thai thứ hai:

+ Sanh ngã âm đạo nếu thai thứ hai ngôi đầu hay ngôi mông và cố định trong khung chậu. Có thể chỉnh cơn co nếu cần

+ Nội xoay đại kéo thai khi ngôi không cố định

+ Mổ sanh nếu hai can thiệp trên thất bại

- Bóc nhau và kiểm tra tử cung khi cần thiết

SƠ ĐỒ XỬ TRÍ SONG THAI HAI BUỒNG ỐI

XỬ TRÍ SONG THAI HAI BUỒNG ỐI

3.2 Kỹ thuật nội xoay thai và đại kéo thai

- Xác định ngôi, thế của thai

- Cho tay vào buồng tử cung tìm chân của thai (nếu 2 chân càng tốt)

- Nắm chân bên ngoài màng ối, xoay thai khi ối chưa vỡ

- Kéo chân từ từ ra ngoài âm hộ

- Người phụ đầy dần đầu thai nhi xuống qua thành bụng

- Đại kéo thai, có thể Mauriceau đầu hậu

3.3 Chỉ định mổ lấy thai

- Song thai 1 buồng ối nên được mổ sanh lúc thai 34 tuần sau khi cho Corticosteroid do nguy cơ quấn dây rốn

- Song thai khóa

- Thai 1 không phải ngôi đầu

- Thai 1 ngôi đầu, thai 2 không phải ngôi đầu có trọng lượng > 3500 gram

- Trọng lượng thai thứ hai lớn hơn thai thứ nhất >20 %

- Chỉ định mổ sanh vì lý do khác

Sản phụ