Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị choáng ở trẻ sơ sinh

(Bệnh viện Hùng Vương)

1. CHẨN ĐOÁN CHOÁNG Ở TRẺ SƠ SINH

Mạch nhanh nhẹ, khó bắt, thời gian phục hồi màu da kéo dài > 3 giây, nhịp tim nhanh (>180 lần/1 phút, huyết áp động mạch trung bình hạ (non tháng < 30 mmHg, đủ tháng < 40 mmHg).

2. NGUYÊN NHÂN CHOÁNG Ở TRẺ SƠ SINH

- Sanh non rất nhẹ cân: Do giảm lưu lượng máu hệ thống, sau bơm Surfactant có hạ huyết áp thoáng qua

- Sanh ngạt: do giảm co bóp cơ tim, cao áp phổi

- Cao áp phổi

- Tắc đường ra thất trái

- Nhiễm trùng huyết

- Mất dịch, mất máu

3. ĐIỀU TRỊ CHOÁNG Ở TRẺ SƠ SINH

3.1 Điều trị chung

- Hỗ trợ hô hấp (thở Oxy hoặc đặt NKQ nếu có chỉ định)

- Nằm đầu bằng

- Thiết lập một hoặc hai đường TM lớn

3.2 Điều trị chống choáng

a. Trẻ sanh non rất nhẹ cân ngày đầu sau sanh kèm suy hô hấp phải thở máy, thời gian phục hồi màu da kéo dài và có thể kèm hay không hạ huyết áp.

- Surfactant thay thế nếu có chỉ định

- Dobutamin 5-20 µg/kg/phút

- Nghi thiếu dịch: 10-20 ml/kg/giờ Natrichlorua 0,9%

- Nếu không hiệu quả có thể kèm Dopamin khởi đầu 5 µg/kg/phút, sau đó tăng liều dần để cải thiện huyết áp và phục hồi màu da, tối đa 15 µg/kg/phút.

- Nếu thất bại dùng Epinephrin 0,05 µg/kg/phút

b. Choáng ở trẻ sinh non sau 1 ngày tuổi

- Dopamin 5-20 µg/kg/phút

- Nếu thiếu dịch 10-20 ml/kg/giờ

c. Choáng ở trẻ sanh ngạt

- Natrichlorua 10ml/kg/giờ và Dobutamin 5-20 µg/kg/phút

- Nếu thất bại dùng thêm Dopamin hoặc Adrenalin

d. Choáng tim

- Dobutamin 5-20 µg/kg/phút

- Nếu không hiệu quả Dopamin 5-10 µg/kg/phút

e. Choáng giảm thể tích

- Natrichlorua 0,9% hoặc máu toàn phần 20 ml/kg/15ph có thể lên 60-80 ml/kg/giờ

- Nếu không cải thiện Dopamin 5-10 µg/kg/phút

f. Choáng nhiễm trùng

- Trong 5 phút đầu tiên:

+ Nhận diện giảm tưới máu, tím tái, suy hô hấp + Thông đường thở, thiết lập đường truyền TM lớn

- Phút thứ 5-15:

+ Bơm trực tiếp từ 10 ml/kg Natrichlorua 0,9% có thể tới 60 ml/kg cho tới khi tưới máu cải thiện hoặc gan to.

+ Điều chỉnh hạ đường huyết, hạ Canxi máu, cho kháng sinh.

- Phút thứ 15 tới phút thứ 60:

+ Nếu choáng không cải thiện cho Dopamin liều 5-9 µg/kg/phút. Thêm Dobutamin có thể tới liều 10 µg/kg/phút

+ Nếu choáng vẫn không cải thiện cho Epinephrin 0,05-0,3 µg/kg/phút

g. Cao áp phổi

- Dobutamin 5-20 µg/kg/phút

- Nếu thất bại thêm Dopamin 5-10 µg/kg/phút

h. Điều trị triệu chứng và biến chứng rối loạn điện giải, hạ đường huyết, toan

chuyển hóa, thiếu máu....

3.3 Điều trị nguyên nhân

3.4 Theo dõi

Tri giác, mạch, HA, thời gian phục hồi màu da, tím mỗi 15-30 phút trong giai đoạn hồi sức choáng và sau đó mỗi 2-3 giờ trong 24 giờ đầu sau khi ổn định. Theo dõi nước tiểu mỗi giờ.