HÌNH THỂ TRỨNG GIUN, SÁN THƯỜNG GẶP
1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA TRỨNG GIUN, SÁN
1.1. Hình thể
Trứng giun, sán có nhiều hình thể khác nhau: hình tròn, thon dài hoặc hình thoi, cân đối hoặc không cân đối, hoặc lép 1 góc. Trứng sán lá có nắp nhỏ ở 1 đầu, ở đầu đối diện có 1 núm hoặc vỏ dày lên. Trứng sán máng có gai.
1.2. Kích thước
Trứng giun, sán có kích thước to nhỏ nhau tùy theo từng loại trứng. Trứng sán lá gan nhỏ có kích thước nhỏ nhất, trứng sán lá gan lớn có kích thước lớn nhất. Khi so sánh kích thước, phải quan sát ở cùng một độ phóng đại.
1.3. Màu
Thường thì trứng có màu vàng của phân như trứng giun đũa, giun tóc, trứng sán lá gan nhỏ, sán lá phổi, sán lá gan lớn, trứng sán lá ruột. Có trứng không màu như trứng giun kim.
1.4. Cấu tạo
Gồm 2 phần:
- Vỏ: có loại vỏ dày, gồm nhiều lớp như trứng giun đũa, giun tóc, trứng sán dải, có loại vỏ mỏng chỉ có 1 lớp như trứng giun kim, giun móc.
- Nhân: nhân của trứng thay đổi tùy theo giai đoạn phát triển:
+ Trứng mới sinh ra: nhân là một khối, chưa phát triển: trứng giun đũa, trứng giun tóc.
+ Trứng sinh ra một vài ngày: nhân phân chia thành nhiều múi hoặc hình thành ấu trùng bên trong như trứng giun móc, trứng giun kim.
+ Bên trong trứng có móc: trứng sán dải.
2. HÌNH THỂ CỦA CÁC LOẠI TRỨNG GIUN
2.1. Trứng giun đũa (Ascaris lumbricoides)
Trứng giun đũa có 3 loại:
a) Trứng thụ tinh (trứng chắc)
- Có hình bầu dục hoặc hơi tròn, rất cân đối.
- Kích thước khoảng 45 - 75μm x 35 - 50μm.
- Màu vàng.
- Vỏ dày, gồm 3 lớp đồng tâm:
+ Ngoài cùng là lớp albumin dày đều, xù xì.
+ Lớp giữa dày, nhẵn và trong suốt được cấu tạo bởi glycogen.
+ Và một lớp vỏ trong cùng là màng dinh dưỡng cấu tạo bởi lipid.
- Bên trong trứng là phôi bào chắc, gọn thành 1 khối, chưa phân chia khi trứng mới được đẻ ra.
b) Trứng không thụ tinh (trứng lép)
- Có hình bầu dục dài và hẹp hơn, hình dạng kỳ dị.
- Kích thước từ 88 - 94μm x 39 - 44μm.
- Vỏ chỉ có 2 lớp mỏng, không có lớp màng dinh dưỡng.
- Bên trong trứng không có phôi, chỉ có những hạt tròn không đều, rất chiết quang.
c) Trứng mất vỏ
- Có hình dạng bất thường do lớp albumin bị tróc làm mất lớp ngoài sần sùi, vỏ trứng trở nên nhẵn. Trứng chỉ có một vỏ dày và nhẵn và các vân đồng tâm.
- Gặp ở trứng thụ tinh hay không thụ tinh.
Hình 27.4. Trứng giun đũa mất vỏ
2.2. Trứng giun tóc (Trichuris trichiura)
- Hình bầu dục, hơi dài, rất đối xứng, hai đầu có 2 nút nhày.
- Kích thước: 50 - 65 x 20 - 29μm.
- Trứng có màu vàng đậm ngả sang nâu.
- Vỏ dày, nhẵn gồm 3 lớp.
- Trứng mới được đẻ ra có phôi bào, chưa phân chia.
2.3. Trứng giun móc (Ancylostoma duodenale/Necator americanus)
Khó phân biệt trứng của 2 loại giun này bằng cách quan sát.
- Hình bầu dục, hơi dài, rất đối xứng.
- Kích thước: 50 - 70μm x 40μm.
- Vỏ mỏng, nhẵn trong suốt.
- Trứng mới được đẻ ra có từ 2, 4 hoặc 8 phôi bào.
- Trứng giun móc ra ngoại cảnh thường sau 24 giờ đã nở thành ấu trùng.
2.4. Trứng giun kim (Enterobius vermicularis)
- Hình bầu dục, thon dài, không cân đối, lép 1 bên.
- Kích thước: 50 - 60μm x 20 - 30μm.
- Trứng không có màu, trong suốt.
- Vỏ mỏng.
- Trứng chứa ấu trùng ở bên trong.
2.5. Giun lươn
Ta không thấy trứng của giun lươn trong phân nhưng có thể thấy trong các bệnh phẩm hút từ ruột ra.
Trứng giun lươn bao giờ cũng có phôi thai, rất giống trứng giun móc, nhưng kích thước nhỏ hơn (50 x 30μm).
3. HÌNH THỂ CỦA CÁC LOẠI TRỨNG SÁN LÁ
3.1. Trứng sán lá ruột (Fasciolopsis buski) và sán lá gan lớn (Fasciola hepatica)
- Hình bầu dục.
- Kích thước 160 - 150μm x 85 - 95μm.
- Trứng mới được thải ra ngoại cảnh có màu vàng nhạt.
- Vỏ mỏng, nhẵn, có nắp.
- Bên trong chứa phôi bào.
3.2. Trứng sán lá gan nhỏ (Clonorchis sinensis)
- Hình bầu dục, nhỏ, chỗ giữa nắp và phần còn lại nhô ra rõ.
- Kích thước 27μm x 18μm.
- Trứng thường có màu vàng.
- Vỏ có 2 lớp, nhẵn và mỏng, nắp lồi rất dễ thấy và một núm ở phía đối diện nắp.
- Trứng có phôi ngay từ lúc mới sinh.
3.3. Trứng sán lá gan nhỏ (Opisthorchis felineus)
Trứng nhỏ, hẹp, kích thước 30 x 11μm đối xứng, có phôi thai lệch.
3.4. Trứng sán lá phổi (Paragonimus westermani)
- Hình bầu dục, đối xứng.
- Kích thước: 80 - 120μm x 45 - 60μm.
- Trứng có màu vàng nhạt hoặc màu nâu sẫm.
- Nắp dẹp, không theo đường vòng cung của trứng.
- Vỏ mỏng, nhẵn, dày lên ở phía đối diện với nắp.
4. HÌNH THỂ CÁC LOẠI TRỨNG SÁN DẢI
4.1. Trứng sán dải heo và sán dải bò (Taenia solium và Taenia saginata)
- Hình tròn.
- Đường kính khoảng 40μm.
- Màu nâu sẫm.
- Vỏ dày, có 2 lớp, có vạch hướng tâm từ trong ra ngoài.
- Chứa một phôi có 6 móc.
4.2. Sán dải cá (Diphyllobothrium latum)
- Hình bầu dục.
- 70 x 45μm.
- Màu nâu.
- Có nắp nhỏ.
- Khi mới sinh ra chỉ có các tế bào phôi.
4.3. Sán dải chó (Dipilidium caninum)
- Hình tròn.
- Không màu sắc.
- Vỏ dày.
- Trứng được chứa trong một túi sinh trứng.
- Bên trong có phôi sán.
4.4. Sán dải (Hymenolepis nana)
- Hình bầu dục.
- Đường kính khoảng 40μm.
- Có vỏ dày có 2 màng: màng ngoài mỏng, màng trong dày, ở mỗi cực có một chỏm nhỏ và từ đó xuất phát nhiều sợi tua nhỏ.
- Bên trong trứng có một phôi thai 6 móc.
4.5. Sán dải (Hymenolepis diminuta)
- Hình cầu hoặc hơi bầu dục.
- Đường kính khoảng 75μm.
- Vỏ không màu sắc.
- Màng ngoài dày.
- Không có các sợi tua.
5. HÌNH THỂ TRỨNG SÁN MÁNG
5.1. Trứng sán máng (Schistosoma haematobium)
- Hình thuôn.
- Dài 120 - 140μm.
- Vỏ xám và chiết quang.
- Có gai nhỏ ở một cực.
- Trứng chứa ấu trùng có lông tơ di động.
- Thấy trong nước tiểu.
5.2. Trứng sán máng (Schistosoma mansoni)
- Hình thuôn.
- Dài 120 - 140μm.
- Màu nâu sáng.
- Có gai một bên.
- Chứa ấu trùng có lông tơ di động bên trong.
- Thấy trong phân.
5.3. Trứng sán máng (Schistosoma japonicum)
- Hơi tròn.
- Kích thước: 70μm.
- Màu nâu xám.
- Vỏ nhẵn.
- Có gai nhỏ ở bên, chứa ấu trùng có lông tơ di động
- Thấy trong phân.
5.4. Trứng sán máng (Schistosoma mekongi)
Có hình dạng tương tự như trứng S. japonicum nhưng nhỏ hơn, dài 55 - 65μm.
So sánh kích thước trứng giun sán
CÂU HỎI LƯỢNG GIÁ
1. Anh (chị) dựa vào những đặc điểm nào để định danh trứng giun, sán?
2. Mô tả trứng giun đũa chắc và lép.
3. Trứng giun tóc khác trứng giun đũa ở nhiều điểm, nhưng có một điểm giống nhau về cấu tạo. Anh (chị) cho biết điểm giống nhau đó.
4. So sánh trứng giun móc và trứng giun kim.
5. Cho biết những đặc điểm chung của trứng sán lá.
6. Mô tả trứng Taenia sp. Anh (chị) có thể nhận dạng nhầm giữa trứng Taenia với trứng của giun, sán nào khác?
7. Nêu những điểm khác nhau của trứng giữa 3 loại sán máng (Schistosoma haematobium, Schistosoma mansoni và Schistosoma japonicum).
8. Cho biết tên của trứng giun, sán nhỏ nhất và lớn nhất có thể gặp trong phân.
EBOOK GIÁO TRÌNH KÝ SINH TRÙNG THỰC HÀNH
CÁCH SỬ DỤNG VÀ BẢO QUẢN KÍNH HIỂN VICÁCH CHUẨN ĐỘ KÍNH HIỂN VI
THU THẬP VÀ BẢO QUẢN PHÂN ĐỂ XÉT NGHIỆM TÌM KÝ SINH TRÙNG
KỸ THUẬT XÉT NGHIỆM PHÂN TÌM KÝ SINH TRÙNG
KỸ THUẬT TẬP TRUNG KÝ SINH TRÙNG TRONG PHÂN
CÁC KỸ THUẬT CHUYÊN BIỆT ĐỂ PHÁT HIỆN KÝ SINH TRÙNG ĐƯỜNG RUỘT
CẤY PHÂN
CÁC KỸ THUẬT NHUỘM MẪU PHÂN
ƯỚC LƯỢNG SỐ GIUN BẰNG CÁCH ĐẾM TRỨNG
KỸ THUẬT TÌM MỠ TRONG PHÂN
KỸ THUẬT TÌM MÁU TRONG PHÂN
KỸ THUẬT LÀM LÀN MÁU MỎNG VÀ GIỌT MÁU DÀY
KỸ THUẬT NHUỘM MÁU TÌM KÝ SINH TRÙNG SỐT RÉT
KỸ THUẬT KHẢO SÁT TIÊU BẢN MÁU
KỸ THUẬT XÉT NGHIỆM TÌM GIUN CHỈ TRONG MÁU
PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN BẰNG KỸ THUẬT MIỄN DỊCH HỌC
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRA TIẾT TÚC
KỸ THUẬT BẢO QUẢN VÀ CHUYÊN CHỞ TIẾT TÚC
PHƯƠNG PHÁP LÀM TIÊU BẢN TIẾT TÚC
KỸ THUẬT MỔ MUỖI
ĐẠI CƯƠNG XÉT NGHIỆM VI NẤM
KỸ THUẬT XÉT NGHIỆM CƠ BẢN TÌM NẤM
KỸ THUẬT CẤY NẤM
HÌNH THỂ ẤU TRÙNG VÀ GIUN TRƯỞNG THÀNH
NHẬN DẠNG CÁC LOẠI SÁN LÁ
NHẬN DẠNG CÁC LOẠI SÁN DẢI (SÁN DÂY)
HÌNH THỂ TRỨNG GIUN, SÁN THƯỜNG GẶP
ĐƠN BÀO ĐƯỜNG RUỘT
NHỮNG VẬT THỂ CÓ THỂ TÌM THẤY TRONG PHÂN
HÌNH THỂ KÝ SINH TRÙNG SỐT RÉT Ở NGƯỜI
HÌNH THỂ TIẾT TÚC Y HỌC
CHẨN ĐOÁN VI NẤM NGOÀI DA
CHẨN ĐOÁN VI NẤM NGOẠI BIÊN
CHẨN ĐOÁN VI NẤM CANDIDA
CHẨN ĐOÁN VI NẤM ASPERGILLUS
CHẨN ĐOÁN VI NẤM CRYPTOCOCCUS
VI NẤM HOẠI SINH
CÁC HÓA CHẤT THƯỜNG DÙNG TRONG XÉT NGHIỆM KÍ SINH TRÙNG ĐƯỜNG RUỘT
HÓA CHẤT – THUỐC NHUỘM – MÔI TRƯỜNG TRONG XÉT NGHIỆM NẤM