Mất liên động là tình trạng bệnh nhân gặp khó khăn khi thực hiện các cử động luân phiên nhanh. Cử động của bệnh nhân có thể chậm và/hoặc vụng về, lóng ngóng.
Hay gặp
• Lạm dụng rượu
• Nhồi máu tiểu não
• Xuất huyết tiểu não
• Thuốc (VD benzodiazepine, lithium, phenytoin)
Ít gặp• Đa xơ cứng
• Thoái hóa tiểu não di truyền (VD thất điều Freidreich)
• Tổn thương dạng khối (VD khối u, áp xe, dị dạng động tĩnh mạch
• Thoái hóa tiểu não cận u
Mất liên động là một triệu chứng bán cầu tiểu não cùng bên. Bán cầu bên và trung gian của tiểu não có chức năng phối hợp động tác của các chi (xem Bảng 5.10). Các tổn thương bán cầu tiểu não bên và trung gian dẫn đen các chi cùng bên cử động chậm chạp, mất phối hợp và vụng về khi thực hiện các động tác luân phiên nhanh. Rối loạn chức năng vùng tiểu não bên và trung gian gây cản trở vận đông khi bắt đầu và kết thúc động tác (tức rối tầm). Điều này kết hợp với các bất thường về cơ lực và gia tốc, góp phần gây mất liên động.
Hình 5.27 Giải phẫu chức năng tiểu não Sao chép, với sự cho phép, từ Barrett KE, Barman SM, Boitano S et al. Ganong’s Review of Medical Physiology, 23rd edn. Available: http:// accessmedicine.com [9 Dec 2010].
BẢNG 5.10 Giải phẫu chức năng tiểu não và đường dẫn truyền vận động |
||
Vùng tiểu não |
Chức năng |
Đường dẫn truyền vận động |
Vùng trung gian |
• Phối hợp vận động ngọn chi |
• Bó vỏ - tủy bên • Bó đỏ - tủy |
Vùng bên |
• Kế hoạch vận động, chi ngoại vi |
• Bó vỏ - tủy bên |
Theo Blumenfeld H’ Neuroanatomy Through Clinical CaseS’ Sunderland: Sinauer 2002. |
Trong số 444 bệnh nhân có tổn thương tiểu não một bên, mất liên động gặp trong 47-69% số bệnh nhân.