THẤP TIM CẤP
Là một bệnh gây ra do một phản ứng đối với một nhiễm khuẩn do Streptococcus nhóm A. Phản ứng này gây ra một đáp ứng viêm toàn thân, cấp tính và một bệnh trạng đánh vào các cơ quan đích bao gồm tim, khớp, não và da. Thấp cấp thường không để lại di chứng ở não, khớp hay da, nhưng có thể gây ra những tổn thương tồn tại ở tim và được gọi là bênh tim do thấp.
I. Dự phòng sơ cấp thấp tim cấp:
- Mục tiêu: hạn chế xuất độ bệnh bằng cách kiểm soát nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ. Tập trung cả vào toàn bộ quần thể lẫn cá thể có nguy cơ cao (trong cộng đồng có tần suất thấp tim ở trẻ em 5-14T cao).
- Kháng sinh trị liệu đối với viêm họng do streptococcus (chỉ nêu những thuốc có tại VN):
Benzathine benzylpenicillin:
- Người lớn 900mg TB
- Trẻ em:
>20kg: 900mg
15-<20kg: 675mg
10-<15kg: 450mg
6-<10kg: 337.5mg
3-<6kg: 225mg
- Macrolide khi dị ứng với PNC: Erythromycine
- Người lớn: 500mg x 2/ng x 10ng.
- Trẻ em: 12.5mg/kg x 2/ng x 10ng
- Những thuốc macrolide mới cũng có hiệu quả nhưng cần thêm dữ liệu chứng minh.
- Cephalosporin thế hệ 1 và 2 dùng ngắn hạn cũng có hiệu quả nhưng cần thêm dữ liệu chứng minh.
II. Chẩn đoán thấp tim cấp:
III. Xử trí thấp tim cấp: mọi bn nghi ngờ thấp tim cấp phải được nhập viện.
- Benzathine penicilline G TB 1 liều duy nhất:
- 900mg (1.200.000đv) ≥20kg
- 450mg (600.000đv) <20kg. Hoặc
- Erythromycin uống 10ng:
- Người lớn 500mg x 2/ng
- Trẻ em 12.5mg/kg x 2/ng
- Với viêm khớp và sốt:
- Trước khi có chẩn đoán:
- Paracetamol 60mg/kg/ng chia 4-6l
- Codein 0.5-1mg/kg mỗi 4-6h
- Khi đã có chẩn đoán:
- Aspirin: khởi đầu 50mg/kg/ng tăng liều đến 100mg/kg/ng chia 4l/ng. giảm liều dần và ngưng khi hết triệu chứng trong 1-2 tuần, hoặc
- Naproxen: 10-20mg/kg/ng (tối đa 1250mg) chia 2l/ng. Giảm liều dần như với aspirin, hoặc
- Ibuprofen: 30mg/kg/ng (tối đa 1600mg) chia 3l/ng. Giảm liều dần như với aspirin.
- Với múa vờn: ko cần điều trị. Có thể dùng :
- Carbamazepine: 7-20mg/kg/ng chia 3l/ng hoặc
- Valproic acid: 15-20mg/kg/ng chia 3l/ng.
4)
- Với viêm tim/suy tim:
- Nằm nghỉ
- Siêu âm tim khẩn cấp
- Điều trị suy tim: lợi tiểu, UCMC, nitrat
- Glucocorticoid nếu viêm tim nặng
- Predinisone: 1-2mg/kg/ng (tối đa 80mg). Nếu dùng >1t, giảm liều 20-25% mỗi tuần.
- Sốc điện nếu RL nhịp thất, rung nhĩ có RLHĐH
- IV. Dự phòng thứ cấp thấp tim cấp
- Dự phòng những đợt thấp tim cấp sau đó
- Benzathine penicillin định kỳ là biện pháp duy nhất cho thấy lợi ích về hiệu quả và chi phí-hiệu quả
- BPG :
- >20kg: 900mg (1.200.000đv) TB/3-4t
- <20kg: 450mg (600.000đv) TB/3-4t
- Erythromycin: 250mg x 2/ng
- Thời gian điều trị dự phòng: tối thiểu 10 năm sau đợt thấp tim cấp gần nhất hoặc cho tới 21 tuổi (hoặc hơn)